04 Μάι ΟΤΑΝ Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΤΑΙ
ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΕΞΕΩΝ
ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ = Αυτός που ανήκει και ταιριάζει στην φύση του ανθρώπου, (Άνθρωπος) : το ανώτερο από όλα τα θηλαστικά ζώα, προικισμένο με νόηση και έναρθρο λόγο, δημιουργός του πολιτισμού, και καταστροφέας της φύσης του.
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ = Το σύνολο ενεργειών η εκδηλώσεων, με τις οποίες ένα άτομο αντιδρά στα ερεθίσματα που προέρχονται από το κοινωνικό του περιβάλλον.
ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΤΑΙ (ΑΠΟ + ΚΑΛΥΠΤΩ) = κάνω κάτι ορατό αφαιρώντας το κάλυμμα ή οτιδήποτε άλλο το έκρυβε, ξεσκεπάζεται, φανερώνεται.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ – ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
– Η Ανθρώπινη Συμπεριφορά ήταν και θα παραμείνει ένα ανεξήγητο φαινόμενο σε όσους προσπαθήσουν να την προσπελάσουν, γιατί είναι απρόβλεπτη και αποτρεπτική από την φύση της, είναι αυτό που ερμηνεύουν ορισμένοι, και λένε την γνωστή φράση, (άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου), γιατί πως είναι δυνατόν ορισμένοι να εμφανίζουν πολλές προσωπικότητες, να μην μπορούν να τους καταλάβουν οι υπόλοιποι, και από την άλλη με μια καλή πλύση εγκεφάλου να γίνονται υπάκουοι σκλάβοι σε οργανώσεις, σε αιρέσεις, σε ομάδες; Πως είναι δυνατόν κάποιοι να διαπράττουν τα πιο φριχτά εγκλήματα, και από την άλλη να έχουν ήσυχη την συνείδηση τους, η να μην έχουν καθόλου συνείδηση; Όπως είχα γράψει σε προηγούμενο άρθρο μου μέσα από μελέτες, το 98% του DNA του πιθήκου είναι το ίδιο με αυτό του ανθρώπου, σε αυτό το άρθρο θα αναλύσω πως η συμπεριφορά του ανθρώπινου είδους είναι η ίδια με αυτή των ζώων, προέρχεται από τους προγόνους του, και από που πηγάζει αυτή η σκέψη του 2% που διαθέτουν μόνο οι άνθρωποι. Έτσι από τις αναλύσεις του DNA περνάμε στην Ανατομία του Ανθρώπινου Εγκεφάλου…
Ο Ανθρώπινος Εγκέφαλος στην πραγματικότητα αποτελείται από 3 μέρη:
1) Τον Ερπετοειδή Εγκέφαλο, η τον πρωτόγονο, τα ένστικτα
2) Τον Μεταιχμιακό εγκέφαλο η αλλιώς τον θηλαστικό, βασικός εγκέφαλος που διαθέτουν και τα ζώα, ειλικρινής.
3) Τον Νεοφλοιό που διαθέτουν μόνο οι άνθρωποι, ο ανθρώπινος, η ο λογικός εγκέφαλος, ο οποίος είναι και παράγοντας του ψεύδους, από αυτόν τον εγκέφαλο πηγάζουν τόσα ψέματα…
– Σε σχέση λοιπόν με το έγκλημα ορισμένοι ψυχολόγοι και ψυχίατροι προσπαθούν να καταλάβουν για ποιο λόγο διαπράττονται τόσο φριχτά εγκλήματα, είναι σαν να προσπαθούν να καταλάβουν γιατί κάθε αρπαχτικό κατασπαράζει και τρώει το θήραμά του. Αν και δεν ενστερνίζομαι απόλυτα αυτές τις επιστήμες της ψυχολογίας η της ψυχιατρικής, γιατί ανακαλύφτηκαν την τελευταία χιλιετία, (τόσα εκατομμύρια χρόνια δεν υπήρχαν) σύμφωνα με τον Φρόιντ, ο νεοφλοιός είναι το εγώ, ο μεταιχμιακός εγκέφαλος είναι το υπερεγώ, και ο ερπετοειδής εγκέφαλος είναι το εκείνο, τα ένστικτα τα οποία είναι τυφλά και παρορμητικά, αυτά που δεν έχουν λογική, τα ασυνείδητα! Και δυστυχώς κάτι παρανοϊκό και αδιανόητο δεν μπορείς να το καταλάβεις η να το εξηγήσεις με την λογική. Γι’αυτό η φύση πάντα βρίσκει τον τρόπο να επιβιώνει και να προχωράει στην εξέλιξη της.. Με λίγα λόγια ο άνθρωπος διαθέτει τον ίδιο εγκέφαλο με τα ζώα, το 70% του ανθρώπινου εγκεφάλου αποτελείται από ένστικτα, και το 30% αποτελείται από την νοημοσύνη και την λογική, από αυτό και μόνο το ποσοστό μπορούμε να καταλάβουμε τι υπερισχύει, και για ποιο λόγο διαπράττονται καθημερινά τόσα εγκλήματα, προσωπικά, κοινωνικά, ομαδικά, και κατά της ανθρωπότητας. Συνεπώς η θεωρία του λομπρόζο για τον αταβισμό έχει γερές βάσεις, αφού όχι απλώς δύναται να έρθει ο άνθρωπος σε μια πρωτόγονη κατάσταση, αλλά το πρωτόγονο στοιχείο υπάρχει μέσα του, στον ερπετοειδή εγκέφαλο…
ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Ο ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος αποτελείται από περίπου 100 δισεκατομμύρια νευρικά κύτταρα, με το καθένα να συνδέεται με άλλα 10.000 – δηλαδή περίπου 1.000 τρισεκατομμύρια συνδέσεις. Αυτοί είναι τελικά υπεύθυνοι για το ποιοι είμαστε, τον έλεγχο των αποφάσεων που παίρνουμε, τον τρόπο που μαθαίνουμε, πώς κινούμαστε και τι νιώθουμε.
Αυτό που κάνει τον ανθρώπινο εγκέφαλο μοναδικό είναι το μέγεθός του. Ο εγκέφαλός μας έχει μεγαλύτερο εγκεφαλικό φλοιό, σε σχέση με τον υπόλοιπο εγκέφαλο από οποιοδήποτε άλλο ζώο. Αυτό μας δίνει ικανότητες όπως περίπλοκη γλώσσα, επίλυση προβλημάτων και αυτοέλεγχο.
Ο εγκέφαλος προστατεύεται από τα παχιά οστά του κρανίου μας και ένα προστατευτικό και θρεπτικό υγρό που ονομάζεται « εγκεφαλονωτιαίο υγρό » Διαχωρίζεται από την υπόλοιπη ροή αίματος του σώματος από τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Αυτό προστατεύει τον εγκέφαλο από μολύνσεις και βοηθά να διατηρείται σταθερό το περιβάλλον του εγκεφάλου.
Ο εγκέφαλος ελέγχει πολλές λειτουργίες όπως συναισθήματα, όραση, σκέψη, ομιλία και κίνηση. Ο νωτιαίος μυελός συνδέει τον εγκέφαλο με τα νεύρα στα περισσότερα μέρη του σώματος. Αυτό επιτρέπει στον εγκέφαλο να στέλνει μηνύματα σε όλο το σώμα. Το δίκτυο του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού ονομάζεται κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ).
ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ
Ο εγκέφαλος χωρίζεται στη μέση από μπροστά προς τα πίσω σε δύο μισά που ονομάζονται εγκεφαλικά ημισφαίρια. Κάθε ημισφαίριο χωρίζεται σε τέσσερις λοβούς: μετωπιαίο, βρεγματικό, ινιακό και κροταφικό. Οι όγκοι του εγκεφάλου που βρίσκονται στους λοβούς ονομάζονται υπερτεντοριακοί και οι όγκοι που εντοπίζονται στην παρεγκεφαλίδα ή το εγκεφαλικό στέλεχος ονομάζονται υποτεντοριακοί.
Το γεγονός ότι ο σκεπτόμενος εγκέφαλος αναπτύχθηκε από τον συγκινησιακό αποκαλύπτει πολλά γύρω από τη σχέση μεταξύ σκέψης και συναισθήματος. Ο συγκινησιακός εγκέφαλος υπήρχε πολύ πριν υπάρξει ο λογικός εγκέφαλος.
Η αρχαιότερη ρίζα της συγκινησιακής μας ζωής εντοπίζεται στην αίσθηση της όσφρησης (ή πιο σωστά, του οσφρητικού λοβού), των κυττάρων που συλλαμβάνουν και αναλύουν την οσμή. Κάθε ζωντανός οργανισμός μπορεί να είναι θρεπτικός, δηλητηριώδης, σεξουαλικός σύντροφος, αρπακτικό ή λεία, έχει μια διακεκριμένη μοριακή ταυτότητα που μπορεί να μεταφερθεί με τον αέρα. Στους πρωτόγονους καιρούς, η όσφρηση συνιστούσε μια ζωτικής σημασίας αίσθηση για την αυτοσυντήρηση.
Από τον οσφρητικό λοβό, τα αρχαία κέντρα των συναισθημάτων άρχισαν να εξελίσσονται και περιστασιακά να διογκώνονται τόσο, ώστε να περικλείσουν την κορυφή του εγκεφαλικού στελέχους. Στα αρχικά του στάδια, το οσφρητικό κέντρο αποτελούνταν από λίγα, εξαιρετικά λεπτά στρώματα νευρώνων που συγκεντρώνονταν για να αναλύσουν την οσμή. Ένα στρώμα κυττάρων προσλάμβανε το οσφραινόμενο και το διαχώριζε σε σαφείς κατηγορίες: φαγώσιμο ή τοξικό, σεξουαλικά διαθέσιμο, εχθρικό ή βρώσιμο. Ένα δεύτερο στρώμα κυττάρων έστελνε ανακλαστικά μηνύματα κατά μήκος του νευρικού συστήματος λέγοντας στο σώμα τι να κάνει: να δαγκώσει, να φτύσει, να πλησιάσει, να τρέξει να σωθεί ή να κυνηγήσει τη λεία του.
ΤΟ ΜΕΤΑΙΧΜΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Με την εμφάνιση των πρώτων θηλαστικών προστέθηκαν νέα, ουσιώδη στρώματα του συγκινησιακού εγκεφάλου. Αυτά, περικλείοντας το εγκεφαλικό στέλεχος, έμοιαζαν αμυδρά με ένα κουλουράκι που του λείπει μια δαγκωνιά στο σημείο όπου το εγκεφαλικό στέλεχος παρεισφρέει σ’ αυτά. Επειδή αυτό το μέρος του εγκεφάλου περικλείει σαν δαχτυλίδι και οριοθετεί το εγκεφαλικό στέλεχος. ονομάστηκε «μεταιχμιακό σύστημα» (ή «λιμβικό» από τη λατινική λέξη limbus, που σημαίνει δαχτυλίδι).
Το λιμπικό ή μεταιχμιακό σύστημα παλαιότερα ονομαζόταν και οσφρητικός εγκέφαλος εξαιτίας της σημασίας που έχει το σύστημα αυτό και η όσφρηση σε πολλά θηλαστικά. Είναι μια ομάδα δομών του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανόμενης της αμυγδαλής, του ιππόκαμπου και του υποθαλάμου που εμπλέκονται στην επεξεργασία και τη ρύθμιση των συναισθημάτων, της μνήμης, και της σεξουαλικής διέγερσης.
Το λιμπικό σύστημα περιλαμβάνει την αμυγδαλή τον ιππόκαμπο και τον υποθάλαμο που εμπλέκονται στην επεξεργασία και τη ρύθμιση των συναισθημάτων, της μνήμης, και της σεξουαλικής διέγερσης. Αυτή η νέα νευρωνική περιοχή προσέθεσε συναισθήματα κατάλληλα για το ρεπερτόριο του εγκεφάλου. Όταν βρισκόμαστε υπό την επήρεια σφοδρής επιθυμίας ή μανίας, είμαστε τρελοί από έρωτα ή παλαβωμένοι από φόβο, είμαστε στο έλεος του μεταιχμιακού συστήματος.
Στην αμυγδαλή γίνεται η σύζευξη όλων των προσλαμβανουσών πληροφοριών που συνδέονται με τα συναισθήματα. Ο ιππόκαμπος σχετίζεται με τη βραχυπρόθεσμη μνήμη σε σχέση με τα συναισθήματα. Ο υποθάλαμος είναι ένα πολύ σημαντικό τμήμα του μεταιχμιακού συστήματος. Ονομάζεται “εγκέφαλος μέσα στον εγκέφαλο”, λόγω της συμμετοχής του σε πάρα πολλές λειτουργίες. Σχετίζεται με τον έλεγχο της πείνας, της ανάγκης για υγρά, τον ύπνο, στην εγρήγορση, την θερμοκρασία του σώματος, την ισορροπία στις χημικές ουσίες του σώματος, την καρδιακή συχνότητα, το σεξ, την συναισθηματική κατάσταση, ενώ αποτελεί το κέντρο ελέγχου των ορμονικών εκκρίσεων. Ο υποθάλαμος εκκρίνει ουσίες που ελέγχουν την έκκριση ορμονών από την υπόφυση.
Καθώς εξελισσόταν, το μεταιχμιακό σύστημα τελειοποίησε δύο ισχυρά εργαλεία: τη μάθηση και τη μνήμη. Αυτές οι επαναστατικές καινοτομίες επέτρεπαν στο ζώο να είναι πολύ εξυπνότερο στις επιλογές που έκανε σε σχέση με την επιβίωση του, και να εναρμονίζει τις αντιδράσεις του έτσι ώστε να προσαρμόζεται στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις, αντί να έχει άκαμπτες και αυτόματες αντιδράσεις. Αν ένα φαγητό φέρνει δυσπεψία, την επόμενη φορά πρέπει να αποφεύγεται. Αποφάσεις όπως, για παράδειγμα, η γνώση τού τι πρέπει να φάει και τι να απορρίψει το ζώο, εξαρτιόταν ακόμα σε μεγάλο βαθμό από την όσφρηση.
Να σημειωθεί ότι κατά την εφηβεία το μεταιχμιακό σύστημα συνδέεται και επικοινωνεί με τον υπόλοιπο εγκέφαλο με διαφορετικό τρόπο σε σύγκριση με την ενήλικη ζωή. Το αποτέλεσμα είναι ότι πολλοί έφηβοι είναι πιο ευάλωτοι σε επικίνδυνες συμπεριφορές.
Ο ΝΕΟΦΛΟΙΟΣ
Είναι το τρίτο μέρος του εγκεφάλου μας που αποτελεί σχετικά πρόσφατη προσθήκη στην κρανιακή κοιλότητα, είναι γνωστό ως ανθρώπινο σκεπτόμενο η νοητικό μέρος, γιατί είναι υπεύθυνο για την ανώτερη νόηση και την μνήμη. Είναι το μέρος του εγκεφάλου που μας διακρίνει από τα υπόλοιπα θηλαστικά λόγω της μεγάλης μάζας του, ως φλοιός, την οποία χρησιμοποιούμε για να σκεφτόμαστε. Χάρη σε αυτό πατήσαμε στο φεγγάρι. Με την ικανότητά του να υπολογίζει, να αναλύει, να ερμηνεύει και να διαισθάνεται σε ένα επίπεδο που συναντάμε μόνο στο ανθρώπινο είδος, είναι ο εγκέφαλος που διαθέτει την ικανότητα κριτικής και δημιουργικής σκέψης, το μέρος αυτό είναι όμως το λιγότερο ειλικρινές του εγκεφάλου, είναι το μέρος από το οποίο λέμε ψέματα, επειδή έχει την ικανότητα πολύπλοκης σκέψης είναι λιγότερο αξιόπιστο από τα τρία μέρη του εγκεφάλου, σε αντίθεση με το μεταιχμιακό που είναι ειλικρινές, αφού ο νεοφλοιός έχει την ικανότητα να παραπλανά και δεν διστάζει να το κάνει συχνά, με λίγα λόγια υπάρχει ένας πόλεμος τις περισσότερες φορές μέσα μας από το καλό και το κακό, όταν λένε κάποιοι ότι παλεύουν με τους δαίμονες τους, αυτά που αποκαλούν ορισμένοι (ψυχολογικά προβλήματα), στην πραγματικότητα έρχονται σε σύγκρουση τα δυο τμήματα του εγκεφάλου, το ψέμα με την αλήθεια, δηλαδή ο μεταιχμιακός εγκέφαλος ενάντια στον νεοφλοιό…
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ…
Περίπου εκατό εκατομμύρια χρόνια πριν, ο εγκέφαλος των θηλαστικών παρουσίασε μια αλματώδη εξέλιξη. Στοιβαγμένα επάνω στο λεπτό διστρωματικό φλοιό τις περιοχές που σχεδιάζουν, κατανοούν το αισθητό, και συντονίζουν την κίνηση αρκετά νέα στρώματα εγκεφαλικών κυττάρων προστέθηκαν για να σχηματίσουν το νεοφλοιό. Σε αντίθεση με τον αρχαίο διστρωματικό φλοιό του εγκεφάλου, ο νεοφλοιός προσέφερε ένα εκπληκτικό διανοητικό πλεονέκτημα.
Ο νεοφλοιός του Homo Sapiens, κατά πολύ πιο εκτεταμένος από κάθε άλλο είδος, προσέθεσε όλα τα καθαρά ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Ο νεοφλοιός είναι η έδρα της σκέψης. Εμπεριέχει τα κέντρα που συνθέτουν και κατανοούν αυτό που οι αισθήσεις συλλαμβάνουν. Συμβάλλει στο να νιώσουμε αυτό που σκεφτόμαστε και μας επιτρέπει να έχουμε συναισθήματα για ιδέες, τέχνες, σύμβολα, νοητά στοιχεία.
Κατά τη διάρκεια της εξέλιξης του, ο νεοφλοιός βοήθησε στην ανάπτυξη μιας συνετής συμπεριφοράς που χωρίς αμφιβολία προσέφερε τεράστια πλεονεκτήματα στην ικανότητα ενός οργανισμού να αντέχει στις αναποδιές, αυξάνοντας τις πιθανότητες να μεταβιβάσουν οι απόγονοι με τη σειρά τους στους επόμενους τα γονίδια που αναπαράγουν το ίδιο νευρωνικό κύκλωμα. Το ζήτημα της επιβίωσης οφείλεται στο ταλέντο του νεοφλοιού να καταρτίζει στρατηγικά, μακρόπνοα προγράμματα και άλλα πνευματικά τεχνάσματα. Πέρα από αυτό, ο θρίαμβος της τέχνης, του πολιτισμού, της παιδείας, όλα αυτά είναι καρποί του νεοφλοιού.
Αυτή η νέα προσθήκη στον εγκέφαλο επέτρεψε τη διάνθιση της συναισθηματικής ζωής με αποχρώσεις. Οι μεταιχμιακές δομές γεννούν συναισθήματα ευχαρίστησης και σεξουαλικής επιθυμίας —συγκινήσεις που τρέφουν το σεξουαλικό πάθος. Αλλά η προσθήκη του νεοφλοιού και οι διασυνδέσεις του με το μεταιχμιακό σύστημα έκαναν δυνατό τόσο το δεσμό μεταξύ μητέρας και παιδιού, που βρίσκεται στα θεμέλια της οικογενειακής μονάδας, όσο και τη μακρόχρονη δέσμευση της ανατροφής των παιδιών, που καθιστά δυνατή την εξέλιξη των ανθρώπων. (Είδη που στερούνται νεοφλοιού, όπως τα ερπετά, στερούνται και μητρικής στοργής. Μετά την εκκόλαψη, τα νεογέννητα πρέπει να κρυφτούν για να μη γίνουν λεία των μεγάλων).
Στους ανθρώπους ο προστατευτικός δεσμός μεταξύ γονέα και παιδιού επιτρέπει ένα μεγάλο μέρος της ωρίμανσης να συντελεστεί στη διάρκεια μιας παρατεταμένης παιδικής ηλικίας —κατά την οποία ο εγκέφαλος εξακολουθεί να αναπτύσσεται.
Καθώς ανεβαίνουμε σε επόμενα σκαλιά της φυλογενετικής κλίμακας, από τα ερπετά στον πίθηκο και στον άνθρωπο, διαπιστώνουμε ότι ο συνολικός όγκος του νεοφλοιού αυξάνεται. Με την αύξηση αυτή επέρχεται και μια αύξηση με γεωμετρική πρόοδο των διασυνδέσεων που υπάρχουν μέσα στο εγκεφαλικό κύκλωμα. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός αυτών των διασυνδέσεων, τόσο μεγαλύτερο το φάσμα των πιθανών αντιδράσεων.
ΜΕΤΑΙΧΜΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ( ΒΑΣΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ )
– Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι ο εγκέφαλος ελέγχει όλες τις συμπεριφορές, συνειδητές η ασυνείδητες. Το στοιχείο αυτό αποτελεί το θεμέλιο για να κατανοήσουμε και οποιαδήποτε μη λεκτική επικοινωνία, Οτιδήποτε κάνουμε, είτε ξύνουμε απλώς το κεφάλι μας, είτε συνθέτουμε μια μουσική συμφωνία, πέρα από κάποιες αντανακλαστικές κινήσεις, ελέγχετε η κατευθύνεται από τον εγκέφαλο. Με αυτή την λογική μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις συγκεκριμένες συμπεριφορές για να εκπαιδεύσουμε αυτό που ο εγκέφαλος επιλέγει να μεταδώσει εξωτερικά. Ακόμα και στην μελέτη της μη λεκτικής επικοινωνίας, όλη η δράση βρίσκεται στον μεταιχμιακό εγκέφαλο. Γιατί είναι το μόνο μέρος του εγκεφάλου που αντιδρά στον κόσμο γύρω μας αντανακλαστικά και ακαριαία, σε πραγματικό χρόνο, δίχως σκέψη. γι’αυτό η αντίδραση στις πληροφορίες που δέχεται από το περιβάλλον είναι ειλικρινής, κι επειδή ευθύνεται αποκλειστικά για την επιβίωσή μας, ο μεταιχμιακός εγκέφαλος λειτουργεί πάντοτε δεν απενεργοποιείται ποτέ, αφού αποτελεί το κέντρο των συναισθημάτων μας, από εκεί μεταδίδονται σήματα προς όλα τα μέρη του εγκεφάλου, τα οποία με την σειρά τους ελέγχουν τις συμπεριφορές μας που σχετίζονται με τα συναισθήματα και την επιβίωσή μας. Οι μεταιχμιακές επιβιωτικές αντιδράσεις έχουν τις ρίζες τους όχι μόνο στην βρεφική ηλικία αλλά και στους προγόνους του ανθρώπινου είδους, είναι προγραμματισμένες στο νευρικό μας σύστημα, κάτι που κάνει εξαιρετικά δύσκολη την απόκρυψη η την εξάλειψή τους, για παράδειγμα ακόμη κι όταν ξέρουμε εκ των προτέρων ότι θα ακουστεί ένας δυνατός θόρυβος, είναι δύσκολο να ελέγξουμε τις αντιδράσεις μας και να μην ξαφνιαστούμε. Επομένως είναι βασικό στοιχείο ότι οι μεταιχμιακές συμπεριφορές είναι ειλικρινείς, αξιόπιστες και ότι αποτελούν πραγματικές εκδηλώσεις των σκέψεων, των συναισθημάτων και των προθέσεων μας.
Ένας από τους βασικούς τρόπους που ο μεταιχμιακός εγκέφαλος εξασφάλισε την επιβίωση του είδους μας όλους αυτούς τους αιώνες, αναπτύσσοντας στην πορεία μια σειρά από μη λεκτικές ενδείξεις είναι επειδή ρυθμίζει τη συμπεριφορά μας όταν αντιμετωπίζουμε κίνδυνο, είτε πρόκειται για έναν άνθρωπο της παλαιολιθικής εποχής που αντιμετωπίζει κάποιο άγριο θηρίο, η για έναν σύγχρονο εργαζόμενο που έχει να αντιμετωπίσει το σκληρόκαρδο αφεντικό του. Παρά τις χιλιετίες που έχουν περάσει, έχουμε διατηρήσει τις αυτόματες αντιδράσεις που βοηθούν στην επιβίωση μας και αποτελούν μέρος της ζωικής μας κληρονομιάς. Προκειμένου να διασφαλίσουν την επιβίωση μας, οι εξαιρετικά αποδοτικές αντιδράσεις του εγκεφάλου μας στον κίνδυνο και στις απειλές έχουν πάρει 3 μορφές: ακινητοποίηση φυγή και μάχη. Όπως και τα άλλα είδη του ζωικού βασιλείου με μεταιχμιακό σύστημα που τα προστατεύει κατά τον ίδιο τρόπο, οι άνθρωποι διαθέτοντας αυτές τις μεταιχμιακές αντιδράσεις επιβίωσαν αρκετά ώστε να διαιωνιστούν, επειδή αυτές οι συμπεριφορές ήταν ήδη προγραμματισμένες στο νευρικό μας σύστημα. Ο τρόπος που αντιδρούν τα ζώα, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου μπροστά στον κίνδυνο είναι η ακινητοποίηση, φυγή και μάχη. Αν η αντίδραση ήταν μάχη η φυγή, οι περισσότεροι θα ήμασταν συνεχώς μελανιασμένοι, χτυπημένοι και εξουθενωμένοι, γι΄αυτό φροντίζουμε στις εκπαιδεύσεις αυτά να τα εξασκούμε συνεχώς ώστε κάποιες αντιδράσεις να γίνονται μηχανικά. Ας τα δούμε αναλυτικά.
ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ
Πριν από εκατομμύρια χρόνια, όταν οι πρώτοι άνθρωποι διέσχιζαν την αφρικανική σαβάνα, έπρεπε να αντιμετωπίσουν πολλά θηρία που ήταν γρηγορότερα και δυνατότερα. Προκειμένου να επιβιώσουν τα πρώτα είδη ανθρώπου, ο μεταιχμιακός εγκέφαλος, που είχε εξελιχθεί από τα ζώα προγόνους μας, ανέπτυξε στρατηγικές για να αντισταθμίσει το πλεονέκτημα δύναμης που είχαν απέναντι μας τα θηρία θηρευτές. Η συγκεκριμένη στρατηγική, η πρώτη γραμμή άμυνας του μεταιχμιακού συστήματος, ήταν η χρήση της αντίδρασης ακινητοποίησης παρουσία κάποιου θηρίου η άλλων κινδύνων. Η κίνηση προσελκύει την προσοχή, έτσι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να διασφαλίσει ο μεταιχμιακός εγκέφαλος την επιβίωση μας ήταν να μας κάνει να ακινητοποιούμαστε. Τα περισσότερα ζώα, κυρίως τα περισσότερα θηρευτικά ζώα, αντιδρούν και προσελκύονται από την κίνηση. Αυτή η ικανότητα ακινητοποίησης, όταν βρίσκεται κανείς αντιμέτωπος με τον κίνδυνο, έχει λογική. Πολλά σαρκοβόρα ζώα, όπως τα μεγάλα αιλουροειδή, που αποτέλεσαν τους κυριότερους θηρευτές των προγόνων μας, επιτίθενται σε κινούμενους στόχους, τους κυνηγούν, τους ανατρέπουν και τους κατασπαράζουν. Τι μας θυμίζει αυτό; Ελεύθερους σκοπευτές και κυνηγούς, που περιμένουν να δουν κίνηση του στόχου τους για να τον εντοπίσουν και να τον πλήξουν… Βέβαια στην δική μας εκπαίδευση δεν δίνουμε τόση προτεραιότητα στα όπλα, τα εκρηκτικά, την αυτοάμυνα, τις τεχνικές, την εμφάνιση και την φυσική κατάσταση, αλλά πρώτα στην εκπαίδευση του νου και μετά σε όλα τα υπόλοιπα….Μπροστά στον κίνδυνο και σε δύσκολες καταστάσεις αυτό που θα σε σώσει είναι το μυαλό σου, και όχι τα παραπάνω…
Πολλά ζώα όχι μόνο ακινητοποιούνται όταν έρθουν αντιμέτωπα με κάποιο ζώο θηρευτή, αλλά ορισμένα παριστάνουν τα νεκρά, κάτι που συνιστά την απόλυτη αντίδραση ακινητοποίησης. Αυτή είναι μια στρατηγική που χρησιμοποιούν τα οπόσουμ ( ο οπόσουμ ή πόσουμ είναι μικρό θηλαστικό που ανήκει στην τάξη Διδελφόμορφα. Είναι μαρσιποφόρο και γι’ αυτό συγγενεύει με τα κανγκουρό και τα κοάλα.) Μάλιστα μαρτυρίες από ένοπλες επιθέσεις στα αμερικάνικα σχολεία Κολουμπάιν και βιρτζίνια τεκ δείχνουν ότι οι μαθητές χρησιμοποίησαν την αντίδραση ακινητοποίησης για να ξεφύγουν από τους δράστες. Μένοντας ακίνητοι και προσποιούμενοι πως είχαν πεθάνει, πολλοί μαθητές επιβίωσαν, παρότι βρίσκονταν μόλις μερικά μέτρα από τον δολοφόνο. Ενστικτωδώς, οι μαθητές υιοθέτησαν αρχέγονες συμπεριφορές που αποδείχθηκαν εξαιρετικά αποτελεσματικές. Συχνά η ακινητοποίηση μπορεί να σας κάνει σχεδόν αόρατους στους άλλους, ένα φαινόμενο που διδάσκεται σε όλους τους στρατιωτικούς και στα μέλη των ομάδων SWAT. Έτσι η αντίδραση ακινητοποίησης έχει περάσει από τον πρωτόγονο στον σύγχρονο άνθρωπο και παραμένει μαζί μας σήμερα, αποτελώντας την πρώτη γραμμή άμυνας εναντίον του κινδύνου η οποιασδήποτε αισθητής απειλής. Μάλιστα, αυτή την πρωτόγονή μεταιχμιακή αντίδραση των ανθρώπων στα μεγάλα αιλουροειδή μπορείτε να την παρατηρήσετε σε παραστάσεις στο Λας Βέγκας όπου παίρνουν μέρος τέτοια ζώα. Όταν η τίγρης και το λιοντάρι βγαίνουν στην σκηνή, είναι σίγουρο ότι οι θεατές στην πρώτη σειρά θα περιορίσουν τις κινήσεις των χεριών τους και θα παγώσουν στις θέσεις τους. Κανείς δεν τους διατάζει να παραμείνουν ακίνητοι. Το κάνουν γιατί ο μεταιχμιακός εγκέφαλος έχει κάνει το ανθρώπινο είδος να συμπεριφέρεται κατά αυτό τον τρόπο, όταν έρχεται αντιμέτωπο με τον κίνδυνο, για πάνω από 5 εκατομμύρια χρόνια.
Στην σύγχρονη καθημερινότητα η χρήση της αντίδρασης ακινητοποίησης είναι πιο διακριτική. Θα την παρατηρήσετε όταν πιάνουν κάποιον που μπλοφάρει η κλέβει, η μερικές φορές όταν κάποιος ψεύδεται. Όταν αισθανόμαστε ότι απειλούμαστε η ότι είμαστε εκτεθειμένοι, αντιδρούμε όπως ακριβώς και οι προγονοί μας πριν από ένα εκατομμύριο χρόνια, παγώνουμε. Όχι μόνο έχουμε μάθει να ακινητοποιούμαστε, όταν παρατηρούμε η αισθανόμαστε κίνδυνο, αλλά οι γύρω μας έχουν μάθει να μιμούνται τη συμπεριφορά μας και να ακινητοποιούνται κι αυτοί, ακόμη κι αν οι ίδιοι δε βλέπουν την απειλή. Αυτός ο μιμητισμός η ισοπραξισμός εξελίχθηκε επειδή ήταν σημαντικός για την επιβίωση της κοινότητας, καθώς και για την κοινωνική αρμονία του ανθρώπινου είδους. Αυτή η αντίδραση ακινητοποίησης αποκαλείται και πάγωμα, όταν βρισκόμαστε ξαφνικά σε μια δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση, παγώνουμε αμέσως, προτού προχωρήσουμε σε οποιαδήποτε ενέργεια. Δεν παγώνουμε μόνο όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με απειλές που βλέπουμε, αλλά σε πολλές περιπτώσεις το μεταιχμιακό σύστημα μπορεί να ενεργοποιηθεί και από πράγματα που ακούμε για παράδειγμα απειλές. Όταν τους μαλώνουν, οι περισσότεροι κάθονται ακίνητοι, η ίδια συμπεριφορά παρατηρείται όταν κάνουμε σε κάποιον ερωτήσεις που θεωρεί ότι μπορεί να τον μπλέξουν. Τότε το άτομο παγώνει στην θέση του λες και κάθεται σε εκτοξευόμενο κάθισμα. Μια παρόμοια εκδήλωση της μεταιχμιακής ακινητοποίησης παρατηρείται κατά την διάρκεια των ανακρίσεων, όταν ο ανακρινόμενος κρατάει την αναπνοή του η δεν ανασαίνει βαθιά. Πρόκειται και πάλι για μια πρωτόγονη αντίδραση στην απειλή. Ο ανακρινόμενος δεν το αντιλαμβάνεται, αλλά είναι εμφανές σε οποιονδήποτε παρακολουθεί.
Ένας άλλος τρόπος που ο μεταιχμιακός εγκέφαλος χρησιμοποιεί μια τροποποιημένη εκδοχή της αντίδρασης ακινητοποίησης για να μας προστατέψει είναι μειώνοντας στο ελάχιστο την έκθεση μας. Όταν παρακολουθείς κλέφτες καταστημάτων, ένα από τα πράγματα που ξεχωρίζουν είναι το πόσο συχνά προσπαθούν να κρυφτούν περιορίζοντας τις κινήσεις τους η καμπουριάζοντας, λες και προσπαθούν να γίνουν αόρατοι. Αυτό όμως τους κάνει να ξεχωρίζουν ακόμα περισσότερο, γιατί παρεκκλίνει πολύ από την φυσιολογική συμπεριφορά που έχει κάποιος όταν ψωνίζει. Οι κανονικοί πελάτες περιφέρονται στο κατάστημα κουνώντας έντονα τα χέρια τους και η στάση τους είναι ευθυτενής και όχι καμπουριασμένη, ακόμα και τα μικρά παιδιά όταν πάνε κρυφά να πάρουν ένα μπισκότο από το ντουλάπι προσπαθούν να ελέγξουν το περιβάλλον τους, επιχειρώντας να κρυφτούν σε κοινή θέα. Είναι ενδιαφέρον και λυπηρό ότι τα κακοποιημένα παιδιά συχνά εκδηλώνουν τέτοιες μεταιχμιακές συμπεριφορές ακινητοποίησης. Όταν είναι παρόν ο γονέας η ο ενήλικος που τα κακοποιεί, τα χέρια τους μένουν ακίνητα στο πλάι του κορμιού τους και αποφεύγουν την οπτική επαφή, λες και αυτό θα τα βοηθήσει να μην γίνουν αντιληπτά. Ουσιαστικά, επιχειρούν να κρυφτούν σε κοινή θέα, κάτι που για αυτά τα αβοήθητα παιδιά αποτελεί μηχανισμό επιβίωσης.
ΦΥΓΗ
Ένας σκοπός της αντίδρασης ακινητοποίησης είναι να μην γίνεται κανείς αντιληπτός από επικίνδυνα ζώα θηρευτές η κατά την διάρκεια επικίνδυνων καταστάσεων. Ένας δεύτερος σκοπός είναι να δώσει στο απειλούμενο άτομο την ευκαιρία να αξιολογήσει την κατάσταση και να προσδιορίσει τον καλύτερο τρόπο δράσης. Όταν η αντίδραση ακινητοποίησης δεν αρκεί για να εξουδετερώσει τον κίνδυνο η δεν αποτελεί τον καλύτερο τρόπο δράσης, όταν η απειλή βρίσκεται πολύ κοντά, η δεύτερη κατά σειρά μεταιχμιακή αντίδραση είναι να ξεφύγουμε χρησιμοποιώντας την αντίδραση φυγής. Προφανώς, στόχος αυτής της αντίδρασης είναι να ξεφύγει από την απειλή η τουλάχιστον να απομακρυνθεί από τον κίνδυνο. Το τρέξιμο φυσικά είναι χρήσιμο όταν είναι πρακτικό ως λύση και ο μηχανισμός επιβίωσης του εγκεφάλου μας έχει κάνει το σώμα μας να χρησιμοποιεί συνετά αυτή την τακτική εδώ και χιλιάδες χρόνια προκειμένου να ξεφύγουμε από τους κινδύνους. Ωστόσο στον σύγχρονο κόσμο που ζούμε σε πόλεις και όχι στην άγρια φύση, είναι δύσκολο να ξεφύγει κανείς από απειλές τρέχοντας, έτσι έχουμε προσαρμόσει την αντίδραση φυγής στις σύγχρονες ανάγκες μας. Οι Συμπεριφορές αυτές δεν είναι τόσο εμφανείς, αλλά υπηρετούν τον ίδιο σκοπό, είτε θέλουμε να εμποδίσουμε η να απομακρυνθούμε από την φυσική παρουσία ανεπιθύμητων ατόμων η πραγμάτων. Υιοθετούμε αυτές τις συμπεριφορές επειδή για εκατομμύρια χρόνια αποτραβιόμαστε από πράγματα που δεν μας άρεσαν η που μπορούσαν να μας βλάψουν. Επομένως ακόμη και σήμερα φεύγουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα από ένα αποτυχημένο πάρτι, απομακρυνόμαστε από μια κακή σχέση η σκύβουμε μακριά από όσους θεωρούμε ανεπιθύμητους, η από άτομα με τα οποία διαφωνούμε.
Όπως ένας άντρας μπορεί να στρέψει το κορμί μακριά από το ραντεβού του, κάποιος μπορεί να στρέψει το κορμί του μακριά από τον ομόλογό του σε μια διαπραγμάτευση, αν ακούσει μια μη ελκυστική προσφορά η αισθανθεί να απειλείται όσο συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις. Μάλιστα, μπορεί να εκδηλωθούν και συμπεριφορές κάλυψης , ο επιχειρηματίας ίσως κλείσει η τρίψει τα μάτια του, η μπορεί να βάλει το χέρι του μπροστά στο πρόσωπό του. Μπορεί να σκύψει μακριά από το τραπέζι η από τον άλλο και να στρέψει μακριά τα πέλματα του, μερικές φορές προς την κατεύθυνση της κοντινότερης εξόδου. Αυτές δεν είναι συμπεριφορές παραπλάνησης, αλλά ενέργειες που δείχνουν ότι το άτομο αισθάνεται άβολα. Αυτές οι μορφές της αρχέγονης αντίδρασης φυγής είναι μη λεκτικές συμπεριφορές αποστασιοποίησης που σας λένε ότι ο άλλος δεν είναι ευχαριστημένος με ότι συμβαίνει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Στην εκπαίδευση που κάνουμε στα σεμινάρια δεν διδάσκουμε ακριβώς την φυγή αλλά κυρίως την αποφυγή, αποφεύγοντας τον κίνδυνο, τον εχθρό, τον πιθανό τραυματισμό, και αυτό γίνεται χρησιμοποιώντας τον νεοφλοιό, την σκέψη….
Η συνέχεια στο δεύτερο μέρος…
ΜΠΛΙΑΜΠΤΗΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ
- ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
- ΕΙΔΙΚΟΣ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (SECURITY SPECIALIST)
- MASTER OF SCIENCE DEGREE, (Msc) IN CYBERCRIME AND NETWORK SECURITY
- MASTER OF SCIENCE DEGREE, (MSc) IN CRIMINAL JUSTICE EXECUTIVE MANAGEMENT
- DOCTORATE DEGREE, (PhD) IN ENVIRONMENTAL CRIMINOLOGY
- DOCTORATE DEGREE, (PhD) IN BEHAVIORAL CRIMINOLOGY
Δείτε ακόμα:
Eκπαίδευση κραβ μαγκά για παιδιά “12+”
